Sólarexem

Hvað er sólarexem?

Sólarexem (polymorphic light eruption) er ofnæmisviðbragð húðarinnar við UV-geislum sólarinnar, oftast UVA, en einnig UVB. Þetta er tiltölulega algengt og getur komið fram hjá fólki sem hefur annars engin húðvandamál.


Hver eru einkennin? 

  • Rauð upphleypt útbrot, oft með smáum bólum sem klæja mikið
  • Koma fram á húðsvæðum sem hafa verið útsett fyrir sól t.d. bringu, handleggjum eða fótleggjum
  • Hefjast yfirleitt innan nokkurra klukkustunda til allt að 1–2 dögum eftir sól
  • Hverfa oftast sjálfkrafa á nokkrum dögum til viku, svo framarlega sem fólk forðast sól


Hverjir fá sólarexem?

  • Algengast hjá konum á aldrinum 20–40 ára
  • Algengara hjá fólki með ljósa húð (húðgerð I–II)
  • Erfðir geta haft áhrif, um 15–46% tilfella eru með ættarsögu um sólarexem
  • Byrjar oft á vorin eða í byrjun sumars þegar húðin er ljós og viðkvæm eftir veturinn


Hvers vegna fær fólk sólarexem?

Talið er að UV-geislar breyti efnum í húðinni sem ónæmiskerfið lítur á sem framandi. Þetta kveikir bólgusvar og veldur húðútbrotum. Sólarexem er ekki hættulegt, en getur verið mjög óþægilegt.


Hvernig er best að koma í veg fyrir sólarexem?

  • Notaðu sólarvörn með SPF50 daglega, jafnvel í skýjuðu veðri
  • Klæddu þig í fatnað sem hylur húðina og notaðu derhúfu eða sólhatt
  • Forðastu sólina eins og hægt er, sérstaklega kringum hádegið þegar hún er sem sterkust
  • Taktu inn andoxunarefni eins og astaxanthin 1–2 mánuðum fyrir útsetningu fyrir sól eða snemma á vorin


Hvað er til ráða ef þú færð sólarexem?

  • Forðastu sólina til að koma í veg fyrir verri einkenni
  • Kaldir bakstrar geta dregið úr óþægindum
  • Notaðu sterakrem eins og Mildison til að minnka bólguna
  • Taktu ofnæmistöflu til að draga úr kláða


Hvenær ætti ég að hafa samband við lækni?

  • Ef einkenni versna hratt eða dreifast mikið
  • Ef þú færð hita eða slappleika með útbrotunum
  • Ef útbrotin hverfa ekki innan 10–14 daga þrátt fyrir meðferð


Heimilislæknar og húðlæknar geta ávísað sterkum sterakremum og í alvarlegum tilvikum er hægt að beita sérstakri ljósameðferð hjá húðlæknum til að herða húðina gegn UV-geislum. Slíkar meðferðir hefjast gjarnan að síðveturs eða snemma að vori, t.d. í febrúar eða mars.


Ef þú ert að glíma við húðvandamál, getur þú sent inn mynd og lýsingu í gegnum Húðvaktina og fengið faglega greiningu á öruggan og skjótan hátt.